Fale mózgowe i ich wpływ na nasze codzienne funkcjonowanie.
Wiek jest czynnikiem determinującym dominującą częstotliwość w EEG, czestotliwość mierzona przy oczach zamkniętych u osób dorosłych znajduje się zwykle w paśmie alfa ok. 9-10 Hz. Powszechnie uważa się, że wyższe częstotliwości szczytu Alfy występują u ludzi bardziej inteligentnych. Oznacza to, że osoba u której częstotliwość szczytu Alfy przy oczach zamkniętych wynosi 11 Hz, ma prawdopodobnie większy IQ niż osoba, której częstotliwość szczytu alfy wynosi 9,5 Hz. Wyższy nie zawsze znaczy lepszy. Sprawdzono, że osoby z wyższym szczytem Alfy mogą mieć problemy w radzeniu sobie z trudnościami.
U dzieci poniżej trzeciego roku życia, w przednim i środkowym obszarze dominują fale Delty. W wieku od 3 do 5 lat Theta jest czynnością dominującą. Alfa o niskiej częstotliwości staje się czynnością dominującą w wieku około 6-8 lat. Następnie czynność dominująca stopniowo osiąga coraz wyższe częstotliwości (ok.10 Hz) w momencie, gdy osoba osiąga wiek młodzieńczy.
Poszczególne częstotliwości są prawidłowe w określonym czasie lub podczas wykonywania określonych zadań umysłowych. Elastyczny i wydajny umysł, jest w stanie, w zależności od wymagań zadania, szybko zmienić zakres częstotliwości. Stan psychiczny człowieka, intensywność skupienia są niezwykle zależne od ich częstotliwości.
Wszystkie fale pełnią w organizmie ważną funkcję i współistnieją ze sobą w określonych obszarach mózgu. Dzięki nim, możemy wprowadzić się w stan relaksu, snu, a także skupiać na czymś znaczną uwagę. Ich rejestracja umożliwia także efektywne diagnozowanie uszkodzeń i dysfunkcji mózgu, pomaga ustalić stany psychiczne człowieka, które są przypisane do określonych pasm częstotliwości.
Tabela. Pasma częstotliwości a stany psychiczne.
|
Pasma częstotliwości |
Korelacje |
|
0,5-3 Hz Delta |
Artefakty związane z ruchem ciała lub mruganiem. Uszkodzenia mózgu. Zaburzenia uczenia się. Dominująca częstotliwość u niemowląt. W czwartej fazie snu stanowią ponad 50% rejestrowanej czynności mózgu. |
|
3-5 Hz niska Theta |
Wyłączenie się, senność. |
|
6-7 Hz wysoka Theta |
Wewnętrzne ukierunkowanie istotne w przywoływaniu z pamięci, może charakteryzować się dużą kreatywnością. Jednak myśli mogą zostać zapomniane na długo, chyba że są świadomie przetwarzane i rozbudowywane. Brak koncentracji na bodźcach zewnętrznych , takich jak czytanie i słuchanie. Dominująca częstotliwość u małych dzieci. Psychoterapeuci często wykorzystują ten stan, aby umożliwić pacjentowi swobodne przywoływanie wspomnień, fantazji i skojarzeń. Nadmiernie ilości Thety są typowe dla osób z zespołem zaburzeń uwagi. |
|
7,5-8,5 Hz |
Wizualizacja. |
|
8-10 (lub 11) Hz niska Alfa |
Wewnętrzne ukierunkowanie. W tym stanie rzadko występują doświadczenia dysocjacyjne, jednak jest to możliwe. U osób dorosłych (oczy zamknięte) Alfa jest dominującą częstotliwością. Medytacja często wiązana jest z występowaniem stanu Alfa. Jest to stan spokoju i relaksu, a także stan, w którym nie angażujemy się w otaczający nas świat. Stajemy się zaangażowani w to, co dzieje się w naszym umyśle. |
|
12 Hz (11-13 Hz) wysoka Alfa |
Może korelować ze stanem bardzo czujnej, szerokiej świadomości. Jest to stan gotowości spotykany przede wszystkim u wysokiej klasy sportowców (szybkie odruchy i bezbłędne reakcje). Osoby o wysokiej inteligencji często wykazują wyższą szczytową częstotliwość Alfy. Jest to stan, w którym możemy reagować na szeroki zakres zmian w środowisku. Wiąże się ją również z umysłowym i i fizycznym spokojem niezbędnym w stanie gotowości przed podjęciem działania i tuż po nim. Jest to stan umysłu pożądany w sporcie, kojarzony z optymalną sprawnością, obejmujący koncentrację, rodzaj spokoju i pewności, w którym wszystkie działania i decyzje są łatwe i nie wymagają wysiłku, nie pojawia się samokrytyka , a umysł skoncentrowany na danej chwili “tu i teraz”. Wzmacnianie aktywności Alfa to jedno z najbardziej powszechnych celów w treningu optymalnej sprawności metodą neurofeedback. Ich deficyt może powodować obniżenie nastroju i motywacji, depresję a także wypalenie zawodowe. |
|
13-15 Hz SMR |
Jeśli aktywność w tym zakresie odpowiada rytmowi sensomotorycznemu (tylko w centralnej części kory mózgowej: C3, Cz, C4), może ona korelować z obniżoną aktywnością motoryczną i sensoryczną w połączeniu ze stanem czujności i koncentracji. Wydaje się korelować ze stanem spokoju, obniżonego lęku i impulsywności. Może również korelować ze spadkiem mimowolnych czynności motorycznych. Fale SMR pojawiają się kiedy mniej uwagi poświęcamy bodźcom sensomotorycznym i kiedy występuje obniżona aktywność motoryczna. Koniecznie, choć niewystarczające , do wytworzenia się rytmu jest pozostanie w bezruchu. Wiąże się on również ze zmianą napięcia mięśniowego w takim stopniu, że osoba jest czujna, ale nie napina mięśni. Rytm SMR jest związany ze stanem psychicznego spokoju z bardziej intensywnym namysłem poprzedzającym działanie, dlatego tak ważne jest trenowanie rytmu SMR u osób, które mają problemy z nadpobudliwością i/lub impulsuwnością. |
|
16-23 Hz Beta |
Koreluje z aktywnością poznaczą charakterystyczną dla aktywnego rozwiązywania problemów. Opanowanie nowej czynności wymaga więcej fal Beta niż wykonywanie jej, gdy zostanie już opanowano. Fale Beta to najczęściej występująca w ciągu dnia, częstotliwość fal mózgowych, która związana jest ze skupieniem i przeżywaniem emocji. Wzrasta podczas logicznego myślenia, gdy uwaga skierowana jest na zadania poznawcze i świat zewnętrzny. Fale Beta pozwalają nam rozwiązywać problemy, wpadać na pomysły, analizować bodźce. Ich deficyt może wiązać się z odczuciem znużenia, zdemotywowania a także deficytami poznawczymi. Natomiast nadmiar może prowadzić do stanu “Busy Brain” związanego z natłokiem myśli, są to zwykle osoby które są niezdolne do relaksu czy odpoczynku. |
|
24-34 Hz HiBeta |
Może korelować z emocjonalną intensywnością przeżyć (w tym z lękiem), z ruminacjami, które najczęściej są negatywne a także z uzależnieniami. Ich zbyt niska emisja związana jest z obniżeniem nastroju, brakiem motywacji, stanem wycofania, pasywnością a nadmierna ilość może z kolej wiązać się z odczuwaniem lęku i stresu. |
|
38-42 Hz Gamma |
Aktywność poznawcza powiązana z uwagą, jej zwiększenie może się przyczynić do zmniejszenia zaburzeń uczenia. Aktywność w tym paśmie zwana jest także rytmem “wiążącym”. Można ją zaobserwować również podczas korygowania równowagi. |
Zastosowanie treningu EEG biofeedback jest nauką samoregulacji wzorców fal mózgowych poprzez warunkowanie instrumentalne, które dokładnie opisałam w poprzednim artykule. W warunkowaniu instrumentalnym fal mózgowych osoba ćwicząca obserwuje informacje na ekranie i stara się na nie wpłynąć , zmieniając swój stan psychiczny do momentu otrzymania nagrody. Ćwiczenie powtarzane jest wielokrotnie, więc po kilku sesjach staje się niemal automatyczne. Gdy nagradzamy wytworzenie danej fali mózgowej , dostarczając wizualną bądź dźwiękową informację zwrotną, to ta informacja działa jak nagroda, co zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się takiej aktywności mózgowej w przyszłości. Ludzki mózg będzie pracować, aby zdobywać informacje. Dlatego tak ważna jest systematyczność treningów i ich częstotliwość.
Wszystko czego doświadczamy, zostawia pewien ślad w naszym mózgu, a im częściej owe doświadczenie jest powtarzane, tym jest on silniejszy. Jeżeli sieć neuronalna wspierająca daną funkcję mózgu jest regularnie stymulowana dzięki praktyce i treningowi – staje się silniejsza, przyczyniając się do jej optymalizacji i wzmacniania.
Bibliografia:
1. Neurofeedback – wprowadzenie do podstawowych koncepcji psychofizjologii stosowanej, Michael Thompson, Lynda Thompson, wyd. Biomed Neurotechnologie, 2003
ul. Łódzka 4/6, wejście B, II piętro
95-100 Zgierz
e-mail: neurosync.biofeedback@gmail.com
tel. 794 550 355
Odwiedź nas
Strona www stworzona w kreatorze WebWave.
#neurosync.biofeedback
Neurosync Gabinet Terapii
Biofeedback.